Hỏi nhanh dáp gọn về Nước Non Bình Định

[longevityqn]

Thank anh Turbo!

[hoa_ct]

Em hỏi chút, người anh hùng Ngô Mây ở đèo An Khê thuở nhỏ có nghe lóang thóang, sao sau này đi bất cứ đâu cũng không ai biết và nhắc tới?

[Bình Lâm]

Em hỏi chút, người anh hùng Ngô Mây ở đèo An Khê thuở nhỏ có nghe lóang thóang, sao sau này đi bất cứ đâu cũng không ai biết và nhắc tới?

Ngô Mây quê ở Phù Cát. Hiện nay tên ông được đặt cho thị trấn quê hương. Dân gian gọi TT Phù Cát nhưng giấy tờ thì ghi TT Ngô Mây.

[lehavu]

Có câu hỏi về An Khê thấy hình như Anh Bình Lâm chưa trả lời, tôi có thông tin chia sẻ đây:
An Khê thời xa xưa gọi là thôn An Khê, thuộc ấp Tây Sơn, huyện Phù Ly, phủ Qui Nhơn. Thời nhà Nguyễn An Khê là ấp An Tây, huyện Tuy Viễn, tỉnh Bình Định. Đến thời Pháp thuộc, An Khê thuộc tỉnh Gia Lai gọi là huyện Haut Dakpa, sau đổi là huyện An Khê. Năm 1959 An Khê thành huyện An Túc, tỉnh Bình Định. Sau năm 1975 lấy lại tên cũ là huyện An Khê, trực thuộc tỉnh Gia Lai. Hiện nay huyện An Khê đổi thành huyện Dakpơ và trị trấn An Khê được nâng lên thành thị xã.
An Khê nằm trên Quốc lộ 19 nối liền hai thành phố Qui Nhơn và Pleiku bằng đèo An Khê. Người Bahnar gọi đèo này là đèo Mang, có nghĩa là cửa ngõ. Đất An Khê thuở xưa còn gọi là đất Tây Sơn nhưng để phân biệt giữa vùng cao và vùng thấp, người ta gọi An Khê là Tây Sơn thượng đạo. Nơi đây có nhiều di tích lịch sử mang nặng dấu ấn nhà Tây Sơn và có nhiều danh thắng hữu tình đáng được tham quan, nghiên cứu.

Những ai đã từng đến An Khê mới thấy hết được tầm quan trọng của địa thế núi non ở đây. Từ trên đỉnh đèo, du khách có thể trông thấy dễ dàng đường đèo quanh co uốn khúc quanh chân núi Ông Bình hiên ngang, sừng sững. Xa xa là dòng sông Côn thướt tha như dải lụa xuôi về Phú Phong, Kiên Mỹ - quê nhà của Tây Sơn tam kiệt. Ở sườn núi Ông Bình có hang sâu, ngày xưa quân Tây Sơn làm nơi tích trữ quân lương cho nên gọi là kho “binh lương đồ trận”. Ở phía Đông Nam đèo là núi Ông Nhạc hay Ông Nhược bề thế chẳng kém, ngày xưa là nơi nghỉ quân của quân đội Tây Sơn.

Địa thế An Khê hiểm trở dường ấy nên thuở trước, người miền xuôi lên An Khê đâu phải dễ dàng:

Không đi thì mắc cái eo
Ra đi thì sợ cái đèo An Khê

Ngày nay, Quốc lộ 19 đã được nâng cấp, đường đèo rộng thênh thang tráng nhựa phẳng lì. Từ trên đỉnh đèo, theo quốc lộ đi về hướng Tây, gặp chiếc cầu đầu tiên có một cái miếu nhỏ nằm bên đầu cầu, xưa gọi là miếu Xà, nơi Nguyễn Nhạc chém rắn tế cờ khởi nghĩa. Lúc đến ngã ba Đồng Găng có đường rẽ sang tay phải đi về hướng Bắc sẽ đến Cửa An, Tú Thủy (nay là Tú An), Kannack. Tại Tú Thuy (nay thuộc thị xã An Khê) có một cánh rừng mang tên rừng Mộ Điểu hay núi Hoàng Đế và cánh đồng mang tên Cô Hầu, là nơi nghĩa quân Tây Sơn lập doanh trại và thành lập kho lương thực để chuẩn bị cho công cuộc khởi nghĩa. Núi Hoàng Đế là nơi Nguyễn Nhạc từng đóng đại bản doanh để chỉ huy ba quân tướng sĩ, và cánh đồng Cô Hầu do nàng Yă Đó, ái thiếp của Nguyễn Nhạc đứng ra canh tác để cung cấp lương thực cho nghĩa quân Tây Sơn.

Từ ngã ba Đồng Găng đi về hướng Tây sẽ đến trung tâm thị xã An Khê. Phố núi ở đây nho nhỏ, xinh xinh nằm dọc theo Quốc lộ 19 và đôi bờ Dakpa. Phía Nam thị xã là lũy Ông Nhạc, nay vẫn còn dấu tích là đình An Lũy quanh năm hương khói phụng thờ Tây Sơn tam kiệt. Ở cuối chân trời là núi Chà Diêm (nơi chế tạo vũ khí của quân đội Tây Sơn), núi Hảnh Hót (nơi thuần dưỡng bầy ngựa rừng), gần đó còn có hồ Ông Nhạc nằm bên dòng sông Dakpa. Ở phía tây bắc thị xã, hòn Kong nhô cao, sườn phủ đầy cỏ gai và sỏi đá, trên đỉnh có giếng Tiên. Thuở xưa, quân đội Tây Sơn đã đặt đồn canh trên đỉnh núi để kiểm soát cả vùng Tây Sơn thượng đạo. Dưới chân núi là dòng Dakpa trong xanh, thơ mộng và trữ tình len lỏi chảy qua các nương rẫy, núi đồi...

Thời Pháp thuộc, An Khê từng là bãi chiến trường và là mồ chôn giặc Pháp. Những địa danh như Cửu An, Tú Thủy, Kannack, đèo An Khê đã đi vào chiến sử.

Thời chống Mỹ, năm 1975, quân và dân An Khê đánh chiếm đèo An Khê, cô lập Tây Nguyên, góp phần tạo nên đại thắng mùa xuân lịch sử.

Qua bao nhiêu thăng trầm, rưng núi An Khê vẫn âm thầm phát triển, thay da đổi thịt để theo kịp với miền xuôi. An Khê là nơi “đi dễ khó về”, đúng như câu ca truyền tụngAn Khê có núi hòn Kong
Có rừng Hảnh Hót, có dòng sông Ba
Có đồng cỏ mướt bao la
Vườn cây đơm trái nở hoa bốn mùa.:

[lehavu]

TRẢ LỜI VỀ TÊN GỌI ĐẦM THỊ NẠI ĐÂY!!!
Đầm Thị Nại là một đầm nước mặn nằm trên địa phận thành phố Qui Nhơn, huyện Tuy Phước, huyện Phù Cát thuộc tỉnh Bình Định, có diện tích hơn 5.000 ha. Một phần nhỏ của đầm Thị Nại được sử dụng làm cảng biển (Cảng Quy Nhơn). Địa danh này có âm gốc tiếng Champa gọi đầy đủ là Thi Lị Bi Nại, tên phiên âm chữ Cri-Banoi là tên hải cảng của Vương quốc Champa; người Hoa gọi cảng này là Tân Châu.
(Bách khoa toàn thư mở Wikipedia(

[xuanphu150]

Trời ơi, ngưỡng mộ Bình Lâm quá. Phải học hỏi nhiều mới được. Những câu hỏi này nhiếu lúc không biết đườngmà trả lời ấy chứ

[baochi]

Hẹ hẹ, cho tui hỏi một chút về Thiên Hộ Dương (Võ Duy Dương) ạ!

Võ Duy Dương
( -ất sửu 1865)

Anh hùng chống Pháp, tổ tiên gốc ở Nghia Hành, Qu?ng Ngãi, sau dời vào ở Gia Định.Ông giỏi nghề võ, có tài sản và thường đem của cải làm việc phúc lợi cho nhân dân, nên được triều đình phong tặng chức Thiên hộ, đời sau gọi ông là Thiên Hộ Dương. Và vì ông có tài nhắc một lúc năm trái linh bằng sắt, nên nhân dân cũng xưng tụng ông là Ngũ Linh Thiên Hộ Dương.

Anh Bình Lâm ơi, tôi còn thắc mắc ở cái chỗ tô đỏ ấy. Thiên Hộ Dương là người Quảng Ngãi, nhưng sao lăng của ông lại được xây ở Bình Định và được người Bình Định thờ cúng.
Hôm trước về quê tôi thấy lăng mộ Võ Duy Dương được xây dựng cạnh Quốc lộ 19, trên địa bàn Xã Nhơn Tân, Huyện An Nhơn, Tỉnh Bình Định (Cạnh trạm thu phí An Nhơn). Tôi mới dừng xe và hỏi thăm người dân quanh vùng, và được biết con cháu ông hiện sống ở Nhơn Tân (quanh lăng của ông) rất đông, trong đó còn có một lão võ sư nữa. Anh Bình Lâm ngâm cứu lại cái này cho tui với!

Có lẽ Quảng Ngãi là anh Bình Lâm nói về tổ tiên Võ Duy Dương. Tài liệu của tôi sưu tầm thì Võ duy Dương người Bình Định

Võ Duy Dương: Anh hùng chống Pháp ở Đồng Tháp Mười

Võ Duy Dương sinh năm 1827 tại làng Cù lao Nam, xã Nhơn Tân, huyện Anh Nhơn (Bình Định). Tổ tiên Võ Duy Dương ở miền Bắc, vào miền Trung sinh sống và định cư ở Bình Định, đến đời Võ Duy Dương là đời thứ 6.
Thuở nhỏ Võ Duy Dương là người sáng trí, khỏe mạnh hơn người, có lần đến kinh thành Huế, ông đã trổ tài cắp một lúc 2 trái linh lại xách 2 trái, răng cắn 1 trái, mỗi trái linh bằng sắt nặng chừng vài chục kg nên nhân dân xưng ông là Ngũ Linh. Ông là người thường đem của cải trong nhà giúp đỡ dân nghèo nên được triều đình phong tặng chức Thiên Hộ và nhân dân xưng tụng ông là Ngũ Linh Thiên Hộ Dương.

Năm 28 tuổi, biết tin trong Nam có phong trào chống Pháp dấy lên mạnh mẽ, ông đã vào Nam ra đầu quân vào Nghĩa quân của Trương Định, chiêu nạp dân nghèo lập ấp vừa sản xuất và sẵn sàng ứng chiến. Ngày 5-6-1862, triều đình Huế đã ký hiệp ước với Pháp tại Sài Gòn giao trọn 3 tỉnh Biên Hòa, Gia Định, Định Tường cho Pháp và vua Tự Đức xuống chỉ dụ buộc các lãnh tụ kháng chiến phải bãi binh. Không chấp nhận điều đó, Võ Duy Dương đã liên tục tổ chức tiến công quân giặc.

Năm 1864, chủ soái Trương Định hy sinh, Võ Duy Dương lãnh đạo nghĩa quân rút về Đồng Tháp Mười lập chiến khu để chiến đấu lâu dài. Căn cứ này rất kiên cố. Năm 1865, một tờ trình của quân đội Pháp cho biết như sau: Căn cứ Đồng Tháp Mười “Chỉ có ba con đường mòn vào Tháp Mười: Một từ gò Bắc Chiêng đi vào, một đường từ rạch Cần Lố đi lên và một đường từ Cái Nứa đi lại. Đường thứ nhất đi qua đồn Tả, đường thứ nhì đi qua đồn Hữu và đường thứ ba đi qua đồn Tiến. Ba đồn ấy che chở cho tổng hành dinh ở Tháp Mười. Đồn nào cũng có lũy đất chung quanh, cao chừng 2 thước rưỡi, dài khoảng thước rưỡi, trong và ngoài lũy là một hàng cừ bằng sao. Lũy có đục cửa và nhiều lỗ để nhắm ra ngoài. Mỗi đồn chứa từ 200 đến 300 nghĩa quân... Ngoài ra còn có năm sáu đồn nhỏ ở xa tổng hành dinh. Vậy tổng số binh có tới 1.000, trong đó có nhiều lính Tagan (Lê Dương) và một lính Pháp đào ngũ...”. Nghĩa quân của Võ Duy Dương đã chiến đấu thắng lợi nhiều trận vang dội ở Mỹ Trà, Cai Lậy, Cao Lãnh... Về sau tướng Pháp De Lagrandière đã chỉ huy lực lượng hùng hậu đến đàn áp căn cứ Đồng Tháp Mười. Nghĩa quân đã chiến đấu vô cùng ngoan cường. Hàng trăm con trâu được huấn luyện đã giao chiến với giặc, ngoài ra nghĩa quân còn dùng cả ong, rắn để giết giặc. Với đoàn quân như thế, giặc Pháp bất ngờ và thương vong nhiều. Sau một thời gian cầm cự, biết không thể giữ được Võ Duy Dương đã về An Giang và liên lạc với các thủ lĩnh chống Pháp khác để hoạt động. Ở An Giang ông liên hệ với thủ khoa Nguyễn Hữu Huân để bàn tính hợp đồng tác chiến, song bọn quan lại ở đây đã lừa bắt Nguyễn Hữu Huân nộp cho Pháp. Ngũ Linh Thiên Hộ Dương phẫn uất và thổ huyết và mất vào tháng 10-1866. Cuộc khởi nghĩa do Võ Duy Dương lãnh đạo đã kéo dài được tới 7 năm (1859-1866). Ông đã thể hiện được tầm nhìn và bản lĩnh của người cầm quân có tài, liên kết được các lực lượng kháng chiến để hợp đồng chiến đấu kể cả việc liên minh với dân tộc Khơme để chống kẻ thù chung.

Thiên Hộ Dương mất khi ông 39 tuổi. Nhân dân Đồng Tháp Mười rất tự hào và kính nhớ người anh hùng chống Pháp của mình. Tại di tích lịch sử quốc gia Gò Tháp ở xã Mỹ Trà, huyện Tháp Mười (Đồng Tháp) hàng năm vẫn tổ chức lễ hội tưởng niệm Thiên Hộ Dương và phó tướng Đốc binh Kiều và những nghĩa sĩ bỏ mình vì nước. Trong đền thời có câu đối thờ như sau:

“Sử sách sáng chói danh Thiên Hộ
Bia miệng lưu truyền tiếng Đốc binh”

Võ Duy Dương và những tướng sĩ của ông bất tử trong truyền thống hào hùng của dân tộc và sống mãi với các thế hệ mai sau.

THÁI GIA THƯ

[baochi]

Trương Định hay là Trương Công Định hả các bác? Lúc trước tôi có đọc một số sách lịch sử dạy cho học sinh Đệ Thất trước năm 1975 thì tên người khởi nghĩa chống Pháp ở Gò Công là Trương Công Định chứ không phải Trương Định như các sách bây giờ viết?!

Bác nào có thông tin về việc này xin giải thích giùm.

Trương Định hay Trương Công Định hoặc Trương Đăng Định là 1

[bin2003]

Hẹ hẹ, cho tui hỏi một chút về Thiên Hộ Dương (Võ Duy Dương) ạ!

Thông tin thêm về Võ Duy Dương

KỶ NIỆM 141 NĂM NGÀY MẤT VÕ DUY DƯƠNG:
“Sử sách sáng chói danh Thiên hộ”

Tượng chân dung Võ Duy
Dương bằng đồng do Hội
Khoa học Lịch sử Việt Nam -
Tạp chí Xưa & Nay tặng đền
thờ ông ở xã Nhơn Tân
Ảnh: N.T.Q

Hôm nay (25.12), tại đền thờ Võ Duy Dương (thôn Nam Tượng 1, xã Nhơn Tân, huyện An Nhơn), sẽ diễn ra lễ nhập tượng thờ ông, do Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam trao tặng, trong chương trình “Mỗi người một giọt đồng đúc tượng danh nhân”. Võ Duy Dương là một người anh hùng chống Pháp, mà tên tuổi đã gắn liền với vùng Đồng Tháp Mười.

Theo phổ hệ họ Võ ở Nhơn Tân, ông tổ là Võ Hữu Man từ miền Bắc vào định cư tại đây, đến Võ Duy Dương là đời thứ 6. Võ Duy Dương sinh năm 1827, được tôn xưng là Ngũ Linh Dương, vì giỏi võ nghệ, sức mạnh phi thường, có thể nhấc một lúc 5 trái linh (quả tạ) bằng sắt nặng.

Năm 1857, không chịu nổi cảnh quan lại địa phương cường hào, bóc lột nhân dân, ông cùng một số bạn bè vượt biển vào Nam tìm đến Ba Giồng (nay thuộc địa bàn huyện Châu Thành, Cai Lậy, Cái Bè, tỉnh Tiền Giang), để tìm chỗ chiêu dân, lập ấp.

Tháng 2.1859, khi Pháp tấn công Gia Định, ông cùng Thủ khoa Huân chiêu mộ nông dân lập đội nghĩa ứng, kéo về Gia Định đánh Pháp. Thành Gia Định vỡ, ông về bái yết vua Tự Đức, hiến kế đuổi giặc. Lúc bấy giờ, triều đình chưa có đối sách dứt khoát, nên tạm thời điều ông về Quảng Ngãi. Ông được phong hàm Chánh bát phẩm Thiên hộ năm 1860.

Tháng 5.1861, ông được sung vào phái bộ của Khâm phái quân vụ Đỗ Thúc Tịnh vào Nam với nhiệm vụ chiêu mộ nghĩa dõng chống giặc. Trong một thời gian ngắn, ông mộ được gần 1.000 nghĩa binh và được phong Quản cơ. Ông đóng quân ở Bình Cách, liên kết với Trương Định ở Gò Công; Trần Xuân Hòa ở Thuộc Nhiêu và hợp cùng Đỗ Thúc Tịnh xây dựng đồn chiến lược tại Mỹ Quý. Ông phối hợp với quân Trương Định, tấn công địch liên tục, khiến chúng phải rút bỏ nhiều đồn để tập trung đánh chiếm Vĩnh Long. Sau đó, chúng mang đại quân tấn công Tân Thành - Mỹ Quý, nghĩa quân chống cự quyết liệt suốt 57 ngày đêm, Thiên hộ Dương thoát được, rút về Bình Cách.

Lúc bấy giờ, triều đình bí mật phong Trương Định làm Bình Tây tướng quân, cầm đầu lực lượng nghĩa ứng ở Nam kỳ, Võ Duy Dương làm Chánh đề đốc và Nguyễn Hữu Huân làm Phó đề đốc. Lực lượng nghĩa quân phát triển mạnh, tấn công địch trên một tuyến dài từ Gò Công đến Cái Bè. Đầu năm 1863, có thêm viện binh, chúng tập trung đánh bật Trương Định ra khỏi căn cứ Tân Hòa và liên tục tấn công Thiên hộ Dương. Đến cuối tháng 4, Thiên hộ Dương rút về cố thủ ở Xoài Tư. Để bảo tồn lực lượng, Thiên hộ Dương cử Thủ khoa Huân sang ba tỉnh miền Tây vận động tiền bạc mua vũ khí, còn ông phân tán lực lượng về các thôn ấp, nhằm tránh sự lùng sục của giặc.

Lễ hội tưởng niệm Võ Duy Dương tại đền thờ ông ở huyện Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp. Ảnh: N.T.Q

Giặc Pháp ráo riết truy lùng, Thủ khoa Huân bị bắt, Trương Định hy sinh, nghĩa quân đứng trước nguy cơ tan vỡ, nhưng Thiên hộ Dương không nao núng. Ông rút vào Đồng Tháp Mười chuẩn bị cho giai đoạn chiến đấu mới.

Đến giữa năm 1865, khi thế và lực tương đối vững, nghĩa quân bắt đầu tấn công Cái Bè, Cái Thia, Cai Lậy, Mỹ Quý… Đặc biệt, đêm 21, rạng ngày 22.7.1865, Thiên hộ Dương cho triệt hạ đồn Mỹ Trà, địch thiệt hại nặng.

Tháng 4.1866, De Lagrandiere cho tập trung quân chia làm ba mũi tấn công Đồng Tháp Mười. Sau mười ngày quần thảo, để bảo tồn lực lượng, Thiên hộ Dương ra lệnh rút vào Cao Lãnh, rồi lên biên giới. Tình hình nghĩa quân ngày một khó khăn, vũ khí lương thực thiếu thốn. Tháng 11.1866, trên đường vượt biển về kinh đô, khi đến Cần Giờ, ông bị cướp biển giết chết. Năm đó ông 39 tuổi.

Võ Duy Dương mất nhưng tên tuổi ông sống mãi trong lòng dân Đồng Tháp Mười. Để tưởng nhớ người anh hùng, tại Gò Tháp (xã Mỹ Hòa, huyện Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp), người dân đã lập đền thờ ông và đã được công nhận Di tích Lịch sử cấp Quốc gia. Năm 2006, Đồng Tháp đầu tư kinh phí tôn tạo lại đền. Tại nơi ông sinh ra (xã Nhơn Tân), năm 1997, dòng họ đã góp tiền xây dựng đền thờ và hàng năm tổ chức tế lễ. Hiện Bảo tàng Tổng hợp Bình Định đang hoàn tất hồ sơ, trình xếp hạng di tích Đền thờ Võ Duy Dương.

• Nguyễn Thanh Quang

[taysonphuchung]

VĂN HOÁ - NGHỆ THUẬT
Lễ nhập tượng anh hùng Võ Duy Dương
8:37', 26/12/ 2007 (GMT+7)
(BĐ) - Sáng qua (25.12), tại Đền thờ Võ Duy Dương (thôn Nam Tượng 1, xã Nhơn Tân, huyện An Nhơn), Sở VHTT tỉnh đã phối hợp với UBND huyện An Nhơn tổ chức lễ nhập tượng anh hùng Võ Duy Dương nhân ngày giỗ thứ 141 của ông. Đến dự lễ nhập tượng có Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Ngọc Trợ, đại diện lãnh đạo UBMTTQVN tỉnh, UBND huyện An Nhơn cùng đông đảo bà con gia tộc họ Võ.

Sau khi tiến hành nhập tượng một cách trang trọng theo nghi thức truyền thống, mọi người đã cùng nhau ôn lại thân thế và sự nghiệp Võ Duy Dương, người anh hùng đã có những cống hiến to lớn trong cuộc kháng chiến chống Pháp.

Tượng đồng Võ Duy Dương do Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam trao tặng, thuộc chương trình “Mỗi người một giọt đồng đúc tượng danh nhân” của Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, nhằm tôn vinh những đóng góp của ông đối với đất nước, qua đó góp phần giáo dục truyền thống yêu nước đối với thế hệ trẻ.

Đại diện UBND huyện An Nhơn và đại diện gia tộc họ Võ đã bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, UBND tỉnh đã có sự quan tâm đầy ý nghĩa đối với anh hùng Võ Duy Dương. Đồng thời khẳng định, sẽ tiếp tục có những việc làm cụ thể, thiết thực hơn để tiếp tục phát huy tinh thần Võ Duy Dương trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Hoài Thu

[taysonphuchung]

NGUYỆT SAN
ÔNG NGUYỄN HẠNH, PHÓ TỔNG BIÊN TẬP TẠP CHÍ XƯA & NAY:
“Anh hùng Võ Duy Dương là một người con Bình Định”
10:1', 19/1/ 2008 (GMT+7)
Nằm trong chương trình “Mỗi người một giọt đồng đúc tượng danh nhân”, Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam (HKHLSVN)- Tạp chí Xưa & Nay, đã tặng tượng đồng Võ Duy Dương cho đền thờ ông ở xã Nhơn Tân (huyện An Nhơn). Nhân dịp này, chúng tôi có cuộc trò chuyện với ông Nguyễn Hạnh, Phó Tổng Biên tập tạp chí Xưa & Nay, về vấn đề này.







Đền thờ Võ Duy Dương tại xã Nhơn Tân, huyện An Nhơn.
Ảnh: Nguyễn Thanh Quang




* Thưa ông, ông đánh giá thế nào về đặc điểm và ý nghĩa cuộc kháng chiến của Võ Duy Dương ở Đồng Tháp Mười?

- Cuộc kháng chiến của Võ Duy Dương ở Nam kỳ có thể chia ra làm hai giai đoạn: ở Ba Giồng (1859-1864) và ở Đồng Tháp Mười (1864-1866). So với một số lãnh tụ nghĩa quân khác lúc bấy giờ, Võ Duy Dương có quan hệ khá chặt chẽ với triều đình trong suốt quá trình kháng chiến. Chọn Đồng Tháp Mười làm nơi xây dựng căn cứ, thể hiện quyết tâm kháng chiến của Võ Duy Dương, vừa khắc phục được mặt hạn chế về địa hình ở căn cứ Tân Hòa của Trương Định, vừa thuận lợi trong việc phòng thủ và tấn công với địa hình sình lầy, đầy lau sậy, rừng rậm, muỗi, đỉa, rắn độc… Từ khi về thành lập căn cứ, Võ Duy Dương đã qui tụ hầu hết các thủ lĩnh nghĩa quân, thống nhất tổ chức kháng chiến, lấy Tháp Mười làm trung tâm. Ngoài việc Võ Duy Dương liên minh, liên kết với các lãnh tụ kháng chiến Khmer như Acha-xoa, Poucomb … để chống kẻ thù chung, trong tổ chức kháng chiến của ông có sự hiện diện của hàng binh (những lính Tagal đào ngũ) và những người này cũng tích cực tham gia chiến đấu.

Những đặc điểm trên đã cho thấy, Võ Duy Dương chẳng những là một thủ lĩnh nghĩa quân có quyết tâm chống giặc cao độ, mà còn là một lãnh tụ kháng chiến có năng khiếu về tổ chức và chính trị, có tầm nhìn chiến lược sâu rộng và đặc biệt là nhạy bén trước thay đổi của tình thế. Có thể khẳng định Võ Duy Dương là một nhà quân sự có tài, một trong những lãnh tụ nghĩa quân kháng Pháp đầu tiên ở Việt Nam.

* Gần đây, đã có một số ý kiến khác nhau về quê hương của Võ Duy Dương. Ông suy nghĩ như thế nào về vấn đề này?

Chương trình “Mỗi người một giọt đồng đúc tượng danh nhân” được khởi xướng từ năm 1997. Đây là ý tưởng của nhà sử học Dương Trung Quốc, Tổng Thư ký HKHLSVN, và sau đó, trở thành chủ trương chung của HKHLSVN. Chương trình đã được xã hội đón nhận và hoan nghênh. Kinh phí của chương trình được các đơn vị, các nhà hảo tâm tài trợ. Đến nay, chương trình đã đúc hơn một trăm pho tượng, trao tặng cho các gia đình, dòng họ, cơ quan, bảo tàng, trường học.

- Quyển “Định Tường Thủ khoa Nguyễn Hữu Huân tiểu truyện” là tác phẩm chép tay bằng chữ Hán, không đề tên tác giả, do Trần Văn Thông chép lại năm 1942, công bố trên Văn hóa Nguyệt san Sài Gòn số 50-52, năm 1960, là nguồn tài liệu sớm nhất khẳng định quê hương của Võ Duy Dương là Bình Định. Trần Văn Thông là cháu ngoại của Thủ khoa Huân, gọi vợ thứ Võ Duy Dương bằng cô ruột. Là người trong gia đình, nên Trần Văn Thông biết rõ quê quán Võ Duy Dương. Do vậy, đây là tư liệu đáng tin cậy. Năm 1992, nhà xuất bản Tổng hợp Đồng Tháp xuất bản công trình biên khảo “Võ Duy Dương với cuộc kháng chiến Đồng Tháp Mười”do Nguyễn Hữu Hiếu chủ biên. Sau hơn hai năm, tập thể tác giả đã bỏ nhiều công sức sưu tầm, nghiên cứu các tư liệu lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ Trung ương II, các thư viện, Ban Nghiên cứu Lịch sử Đảng bộ tỉnh Bình Định, kết hợp với nhiều cuộc khảo sát điền dã ở Bình Định và các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long. Tập thể tác giả này đã xác định: quê hương Võ Duy Dương là ở thôn Cù Lâm Nam, huyện Tuy Viễn, trấn Bình Định (nay thuộc xã Nhơn Tân, huyện An Nhơn). Công trình này được Hội đồng Nghiệm thu đánh giá cao.

Gần đây, cũng có ý kiến cho rằng quê quán của Võ Duy Dương là ở Quảng Ngãi nhưng không có cơ sở khoa học, và đã bị các nhà nghiên cứu lịch sử bác bỏ. Do vậy, HKHLSVN - Tạp chí Xưa & Nay đã tặng tượng đồng thứ hai của Võ Duy Dương (tượng thứ nhất tặng cho đền thờ ông ở Đồng Tháp) cho đền thờ ông ở xã Nhơn Tân, huyện An Nhơn, tỉnh Bình Định. Lễ rước tượng được tổ chức vào ngày giỗ ông (16 tháng 11 âm lịch, tức ngày 25.12.2007).

* Xin cảm ơn ông.

Lê Vân (Thực hiện)

Họ Võ ở Nhơn Tân là một dòng họ nổi tiếng xưa nay ở An nhơn. Trong quá trình tìm hiểu, tôi không thể ngờ là một trong những ông anh rể của tôi chính là một hậu duệ của Võ Duy Dương. Qua anh, tôi khai thác được khá nhiều tư liệu. Tết nay về, tôi sẽ tìm cách xem qua gia phả của giòng họ này.

Một giai thoại theo lời kể của anh rể tôi:
Vì căm thù giặc, VDD rời quê nhà vào Nam khởi nghĩa. Ông đi biền biệt không một lần ghé về thăm nhà. Một đêm nọ, khi mọi người đang nồng say trong giấc ngủ thì nghe tiếng gọi vang vọng của Võ Duy Dương (Thiên Hộ Dương) trên đỉnh núi Chà Rây. Con cháu Võ Duy Dương vốn sống quanh chân núi vội vã thức dậy dồn ra chân núi mà trông lên. Dù là đêm tối họ vẫn thấy rõ mồn một hình ảnh của Võ Duy Dương đang đứng trên đỉnh núi hướng về phía mọi người và căn dặn những lời sau cuối. Và đó là lần cuối cùng những người thân trong gia đình nhìn thấy ông. Mọi chuyện cứ mờ ảo, hư hư thực thực đến nỗi những người chứng kiến cũng không biết là mình vừa thấy VDD bằng xương bằng thịt hay chỉ là...! Mọi người trèo lên đỉnh núi để tìm nhưng không có một dấu vết gì!

Núi Chà Rây: Theo Quốc Lộ 19 hướng Qui Nhơn- Pleiku, đến gần trạm thu phí An Nhơn (thôn Nam tượng - xã Nhơn Tân) nhìn ra phía Bắc (tay phải) bạn sẽ nhìn thấy một dãy núi nhỏ. Đấy chính là núi Chà Rây. Thời Mỹ còn chiếm đóng, trên đỉnh núi có một căn cứ quân sự rất lợi hại kiểm sót QL19 và cả khu vực rộng lớn xung quanh. Hiện thì trên đỉnh có một trạm phát sóng của Mobiphone.

[pq2008]

Tôi không phải là người miền Trung,là dân miền Tây Nam chính gốc.
Tết này tôi sẽ có dịp ghé Bình Định,nhưng không biết chỗ nào để đi chơi và hành trình thì mù tịt.
Nhờ mấy anh thổ địa chỉ giúp ,để chuyến đi miền Trung kỳ này của tôi trở nên thú vị hơn nhiều nhiều.

[turbo]

Tôi không phải là người miền Trung,là dân miền Tây Nam chính gốc.
Tết này tôi sẽ có dịp ghé Bình Định,nhưng không biết chỗ nào để đi chơi và hành trình thì mù tịt.
Nhờ mấy anh thổ địa chỉ giúp ,để chuyến đi miền Trung kỳ này của tôi trở nên thú vị hơn nhiều nhiều.

Theo tuyến đường Quy Nhơn - Sông Cầu. Ðây là con đường mới mở, khá đẹp, quang cảnh hoang sơ với hàng chục bãi biển. Ðầu tiên là bãi biển Hoàng Hậu nằm ngay trong thành phố. Cái tên Hoàng Hậu là do trước kia có một nhà nghỉ của vua Bảo Ðại đặt tại đây (trên sườn núi) và hoàng hậu thường xuống tắm biển. Nơi đây cũng là chốn an nghỉ của nhà thơ Hàn Mặc Tử. Những hòn đá nơi đây bị sóng biển bào tròn nằm lăn lóc như những quả trứng nên người dân còn gọi nôm na là bãi Trứng.

Ði thêm vài cây số, bạn sẽ đến trại phong Quy Hòa, tham quan các ngôi nhà có kiến trúc kiểu Pháp, khu vườn tượng các nhà khoa học nằm sát bờ biển, nhà lưu niệm Hàn Mặc Tử còn lưu giữ cả bút tích của ông.

Bãi Dại là nơi dừng chân kế tiếp, ở đây có những ngôi nhà bằng gỗ lợp tranh trên các hòn đá. Ghềnh đá ở đây xếp lớp san sát nhau tạo nên những bức tranh đá kỳ lạ với sự chuyển màu đậm nhạt tùy theo từng đợt sóng vỗ. Một bãi biển tuyệt đẹp không thể bỏ qua là bãi Dài với thế nằm trong mõm có ghềnh đá bao bọc, bãi biển cát trắng phẳng lì, nhìn ra cù lao Xanh. Nơi này có khu nghỉ dưỡng Life do công ty Baumeister Spuller (Áo) đầu tư 4 triệu USD với các dãy nhà 3 tầng nhìn ra biển. Những dãy nhà này có nét trang trí theo cung cách văn hóa Chămpa và làm bằng vật liệu xây dựng tại địa phương như đá ong, gạch đỏ tạo nên một cảnh quan hài hòa với biển. Nơi đây chưa được du khách biết đến nhiều nên cảnh vật còn hoang sơ và yên tĩnh.

Ngày thứ hai, bạn có thể đi thăm các di tích lịch sử như đền thờ vua Quang Trung cách Quy Nhơn 50km, sau đó thăm Hầm Hô (Tây Sơn) - một khu vực có suối với các hòn đá lớn đa dạng hình thù. Ðể đến suối phải đi trên những chiếc sõng (thuyền nhỏ) len trong cây rừng, khi đến suối lại tiếp tục len lỏi qua những hòn đá lớn, khi thuyền không thể đi tiếp thì bạn phải chuyền theo những hòn đá để đến Thác Ðổ. Nơi đây chính là căn cứ địa của nghĩa quân Mai Xuân Thưởng, và cũng là nơi luyện võ của nghĩa quân Tây Sơn. Dòng suối trong xanh, khiến khách phương xa thèm được một lần ngâm mình xuống tắm và mò tìm những hòn cuội nhiều màu sắc. Sau đó bạn có thể nghỉ chân trên những nhà sàn gỗ trên vách núi để tận hưởng gió rừng mát rượi và dùng món gà nấu cháo nổi tiếng ở vùng này. Trên đường về, bạn đừng quên tham quan tháp Ðôi, tháp Dương Long, tháp Bánh Ít là những di tích của văn hoá Chămpa với các phù điêu sống động bằng sa thạch của các vương triều Chămpa xa xưa.

Ngày thứ ba, bạn có thể thuê thuyền thám hiểm trên bến Hàm Tử với giá 150.000đ/ngày đi tham quan các địa điểm Hải Minh, Nhơn Hải, hang Yến. Thuyền sẽ men theo các đảo ghé vô làng chài, xem cảnh làm sứa tươi, kéo cá. Khi đi nên mang theo bếp gas du lịch để đón các ghe mua ghẹ và cá tươi ăn ngay tại chỗ. Nếu muốn xa hơn thì đi cù lao Xanh có ngọn hải đăng, hoặc đảo Nhơn Lý với bãi đá nhấp nhô nhiều màu sắc và tắm biển. Hiện nay Viettravel bắt đầu đưa tuyến tham quan lặn, câu cá với giá 70.000đ/ ngày. Tàu sẽ đón khách tại bến Hàm Tử và chạy ra bãi Xép. Khách có thể lặn xem những rặng san hô nhiều màu sắc và dừng chân ở đảo Hòn Ðất câu cá, tắm biển.

Các buổi tối tại Quy Nhơn, bạn nên tranh thủ thăm đầm và cầu Thị Nại nổi tiếng. Tại đây có các nhà hàng trên thuyền bán hải sản tươi như ốc nhảy, ghẹ, cá ngừ đại dương, nhắm với rượu Bầu Ðá thì tuyệt. Bình Ðịnh còn có món gà Diêu Trì mà ai từng đi tàu lửa ngang đây cũng biết. Buổi sáng bạn còn có thể thưởng thức bánh canh, bún chả cá, bánh bèo lá hẹ với giá rất bình dân. Ngoài ra, nem, chả, tré, bánh tráng mè, mắm cá là những món quà bạn có thể mua tặng người thân với gia cũng rất dễ chịu: một chục nem chả từ 6.000 - 10.000 đồng, bánh tráng 50.000 đồng một trăm cái.

[curchi]

Tôi không phải là người miền Trung,là dân miền Tây Nam chính gốc.
Tết này tôi sẽ có dịp ghé Bình Định,nhưng không biết chỗ nào để đi chơi và hành trình thì mù tịt.
Nhờ mấy anh thổ địa chỉ giúp ,để chuyến đi miền Trung kỳ này của tôi trở nên thú vị hơn nhiều nhiều.

Bạn có thể tham khảo vài khách sạn dưới đây:
Khách sạn Anh Thư *

25 (54) Mai Xuân Thưởng, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 821 168/812 366/819 163

Fax: (84-56) 823 043

Số phòng: 14

Giá (US$): 12-20



Khách sạn Bình Dương

493 An Dương Vương, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 846 355

Fax: (84-56) 546 667

Số phòng: 57

Giá (US$): 13-22



Khách sạn Công Đoàn

686 Trần Hưng Đạo, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 791 787/792 239

Fax: (84-56) 793 077

Số phòng: 20

Giá (US$): 4-10



Khách sạn Điện Ảnh *

296 Phan Bội Châu, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 822 876

Fax: (84-56) 822 869

Số phòng: 25

Giá (US$): 10-15



Khách sạn Điện Lực

249 Lê Hồng Phong, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 822 770

Fax: (84-56)

Số phòng: 14

Giá (US$): 3.5-6.5



Khách sạn Đông Phương

60 Mai Xuân Thưởng, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 822 915

Fax: (84-56) 821 433

Số phòng: 26

Giá (US$): 9-12



Khách sạn Hải Âu (Khu A) ****

489 An Dương Vương, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 846 377

Fax: (84-56) 846 926

Số phòng: 114



Khách sạn Hải Âu (Seagull Hotel) ***

489 An Dương Vương, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 846 473

Fax: (84-56) 846 926

Số phòng: 56

Giá (US$): 20-40



Khách sạn Hải Hà *

5 Trần Bình Trọng, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 891 295

Fax: (84-56) 892 300

Số phòng: 18

Giá (US$): 15-25



Khách sạn Hải Yến

104 Hai Bà Trưng, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 819 126

Fax: (84-56) 820 068

Số phòng: 8



Khách sạn Hoàng Kim

369 Lê Hồng Phong, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 828 767

Fax: (84-56) 823 826

Số phòng: 22

Giá (US$): 6-9



Khách sạn Hoàng Yến ***

5 An Dương Vương, phường Nguyễn Văn Cừ, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 746 900/ 646489

Fax: (84-56) 746 756

Số phòng: 90

Giá (US$): 20-40



Khách sạn Hồng Linh

Tổ 3 KV8, phường Trần Quang Diệu, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 641 105

Fax: (84-56) 841 191

Số phòng: 18



Khách sạn Hồng Thái

6 Phạm Hồng Thái, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 821 691

Số phòng: 16



Khách sạn Khang Khang

Tổ 5 - KV9 Đường Hùng Vương, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 841 417

Số phòng: 14



Khách sạn Lạc Hồng

Đối diện công viên Phú Tài, phường Trần Quang Diệu, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 741 029/ 841 360

Fax: (84-56) 841 360

Số phòng: 20



Khách sạn Lê Lợi *

9 Lê Lợi, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 822 292/ 824 198

Fax: (84-56) 827 699

Số phòng: 43

Giá (US$): 6-15



Khách sạn Minh Thuỷ

20 Lê Duẩn, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 827 227

Số phòng: 8



Khách sạn Ngân Hàng Công Thương *

259 Lê Hồng Phong, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 822 779

Fax: (84-56) 823 592

Số phòng: 20

Giá (US$): 12-25



Khách sạn Ngân Hàng Nông Nghiệp

202 Trần Hưng Đạo, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 822 245

Fax: (84-56) 891 073

Số phòng: 12

Giá (US$): 9-12



Khách sạn Nhân Thảo

26-28 Phan Chu Trinh, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 892 279

Fax: (84-56) 891 820

Số phòng: 11

Giá (US$): 3-6



Khách sạn Phú Tài

Quốc lộ 1A, phường Trần Quang Diệu, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 841 215

Số phòng: 22



Khách sạn Quy Nhơn **

8 Nguyễn Huệ, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 892 401/ 892 402

Fax: (84-56) 891 162

Số phòng: 79

Giá (US$): 18-45



Khách sạn Sài Gòn - Quy Nhơn ****

24 Nguyễn Huệ, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 829 922

Fax: (84-56) 828 128

Số phòng: 148

Giá (US$): 35-400



Khách sạn Taxi Qui

9 Chu Văn An, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 829 999

Fax: (84-56) 812 188

Số phòng: 28

Giá (US$): 7-15



Khách sạn Thái Bảo

39 Võ Lai, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 829 889

Fax: (84-56) 829 899

Số phòng: 24



Khách sạn Thanh Bình

6 Lý Thường Kiệt, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 822 041

Fax: (84-56) 827 569

Số phòng: 75

Giá (US$): 8-15



Khách sạn Thanh Linh *

148 Nguyễn Huệ, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 825 885

Fax: (84-56) 825 892

Số phòng: 30

Giá (US$): 12-15



Khu du lịch Hoàng Anh Quy Nhơn ****

1 Hàn Mặc Tử, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 747 100

Fax: (84-56) 747 111

Số phòng: 150

Giá (US$): 65-120



Khu du lịch Life Quy Nhơn ****

Ghềnh Ráng, Bãi Dài, Tp. Quy Nhơn

Tel: (84-56) 840 132

Fax: (84-56) 840 138

Số phòng: 63

Giá (US$): 98-127

[pq2008]

Cảm ơn anh "Curchi" và "Turbo" rất nhiều
Tôi đã ghé Bình Định, ở lại cũng mấy ngày.
Ngày đầu tiên đi Ghềnh Ráng và thăm mộ Hàn Mặc Tử,có xưống trại phong và Bãi Dại.
Biển Bình Định đẹp,thoáng,thư giãn,sóng vỗ ầm ầm...
Chiều về tôi có ghé thăm tháp bánh ít,tôi thích văn hoá,kiến trúc Chăm pa,nhưng rất tiếc thấy vấn đề vệ sinh ngay trong tháp vẫn chưa được quan tâm ,chăm chút cho lắm,rác ơi là rác!

Ngày thứ hai tôi đi Tây Sơn và Hầm Hô,tôi thích Hầm Hô,nhất là được đi thuyền luồn qua những con rạch nhỏ.
Tôi cũng có dịp ghé cầu Thị Nại,cây cầu đẹp nhất,dài nhất và mang ý nghĩa kinh tế nhất ở quê các bạn.....
Tuy nhiên,thời gian ở lại Bình Định cũng không nhiều,tôi đã quay về thành phố mà vẫn còn nhiều nơi chưa được biết đến.
Chào Bình Định nhé.Hẹn gặp lại Bình Định trong thời gian gần nhất.