Thu hồi sách “Bình Định - Đất võ trời văn”:
              Trả giá cho sự xao nhãng bản quyền
              Thứ tư, 06/08/2008, 23:15 (GMT+7)
              
              Ngay sau khi ra mắt, cuốn sách biên soạn của Tiến sĩ Đinh Văn Liên với nhan đề “Bình Định - Đất võ trời văn” đã bị bạn đọc phê phán, cho rằng tác phẩm này sao chép nội dung từ các tác phẩm khác viết về Bình Định trước đó.
              
              
Sách chào mừng thành bài học buồn
              
              
              Bình Định - Đất võ trời văn được xem là tác phẩm mới nhất về con người, văn hóa của tỉnh Bình Định, được phát hành đúng dịp Festival Tây Sơn - Bình Định những ngày đầu tháng 8-2008. Cuốn sách được xem là sự chào mừng của NXB Trẻ với lễ hội lớn của miền đất võ. Sách chia làm hai phần chính võ và văn, hai dấu ấn quan trọng của vùng đất từng đóng vai trò quan trọng trong lịch sử Việt Nam. Chính vì thế, tại gian hàng sách của NXB Trẻ tại quảng trường trung tâm TP Quy Nhơn những ngày Festival, cuốn sách Bình Định - Đất võ trời văn đã trở thành đầu sách nổi bật nhất, được bạn đọc quan tâm.
              
              Thế nhưng, niềm vui về một tác phẩm chào mừng lễ hội chưa kịp trọn thì NXB Trẻ đã phải nhận những thông tin xấu. Cuốn sách Bình Định - Đất võ trời văn liên tục bị bạn đọc phê phán, cho rằng sách có nhiều điểm sai lệch, thiếu sót, đặc biệt là phần “trời văn”, TS Đinh Văn Liên đã nhắc quá ít đến nhóm thơ “Bàn Thành tứ hữu” vốn gắn liền vùng đất Bình Định với những nhà thơ đóng vai trò quan trọng trong phong trào thơ Mới như Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên, Yến Lan và Quách Tấn (chỉ nhắc qua ở phần tiểu sử nhân vật). Sách bị lên án là “đạo văn”, sao chép nội dung của nhiều tác phẩm viết về Bình Định trước đó, đặc biệt là từ tác phẩm Non nước Bình Định của Quách Tấn.
              
              Trước các chứng lý rõ ràng cùng sự phản ứng ngày càng mạnh của bạn đọc, chiều 5-8, NXB Trẻ ra công văn thu hồi 2.000 bản Bình Định - Đất võ trời văn đã được phát hành. Bà Quách Thu Nguyệt, Giám đốc NXB Trẻ thừa nhận: “Do quá vội vã về mặt thời gian nhằm ra sách nhân dịp Festival mà chúng tôi đã vấp phải những sự cố kỹ thuật nghiêm trọng. Đây là bài học cho NXB sau này”.
              
              
Xao nhãng ý thức bản quyền
              
              Lỗi kỹ thuật mà bà Quách Thu Nguyệt nhắc đến chính là việc tác phẩm Bình Định - Đất võ trời văn đã sử dụng nhiều tư liệu từ các tác phẩm khác, thậm chí có lúc là sao chép nguyên văn những đoạn dài mà không ghi rõ nguồn của thông tin. Trên thực tế, Bình Định - Đất võ trời văn là một tác phẩm biên soạn, dạng tác phẩm như vậy cho phép người thực hiện sử dụng những tư liệu có sẵn nhưng phải ghi rõ ngay sau thông tin sử dụng nguồn của tư liệu được dùng như: tên tác giả, số trang, bản in, NXB và năm xuất bản… Lý giải về việc thiếu phần thông tin này, TS Đinh Văn Liên cho biết: “Tôi có làm các chú dẫn nhưng NXB thấy tôi đã gom nguồn vào thư mục tham khảo nên họ cắt luôn phần chú dẫn”. Ông cũng cho biết: “Sắp tới đây tôi sẽ làm lại phần phụ lục với các chú thích đầy đủ. Sau sự kiện này tôi đã rút ra nhiều bài học kinh nhiệm, cẩn thận hơn khi sử dụng tài liệu từ các nhà nghiên cứu khác”. Bà Quách Thu Nguyệt cũng thừa nhận: “Nghĩ đơn giản là có phần thư mục tài liệu tham khảo là bạn đọc hiểu có lấy thông tin từ những tác phẩm tham khảo”.
              
              Từ sự kiện này cho thấy vấn đề bản quyền ở các tác phẩm nghiên cứu, biên soạn hãy còn khá mù mờ. Tác phẩm sử dụng nhiều tư liệu của các nhà nghiên cứu khác nhưng lại không thương lượng về bản quyền với các tác giả của nguồn thông tin được sử dụng. Nếu việc tôn trọng bản quyền được chú ý thì sự cố đáng tiếc đã không thể xảy ra, như bà giám đốc NXB Trẻ nhận xét: “Chỉ một chút xao nhãng về bản quyền mà chúng tôi đã phải nhận một bài học buồn. Bây giờ NXB đang mời những tác giả có tư liệu được trích dẫn trong tác phẩm đến để thương lượng”.
              
              Tường Vy- SGGP