27-08-2009 23:09:32 GMT +7
THANH NHÃ
Lương y Nguyễn Đức Nghĩa với cây thuốc tỏa dương - loại thuốc có tên trong sách đỏ Việt Nam. Cây thuốc này hiện rất hiếm ở vùng núi Ninh Thuận.
Lên rừng, xuống biển..., lương y Nguyễn Đức Nghĩa coi đó là sứ mệnh đời mình và mang về hơn 1.500 loại thuốc quý.
Ngày Nguyễn Đức Nghĩa rong xe lên rừng xuống biển tìm cây thuốc, bạn bè nghề y tặc lưỡi: “Hâm! Ra quận 5 là mua được cả xe tải thuốc, cắc cớ chi đi ngàn cây số?!”. Thay câu trả lời, Nghĩa chỉ cười, đạp máy chiếc vespa bành bạch chạy thẳng ra Trung, ra Bắc, lên cả đỉnh Fansipan... tìm thuốc đưa về thành phố.
Duyên nghề thuốc
“Không đi tìm, trồng cây thuốc có lúc mình sẽ bị phụ thuộc vào nguyên liệu nước ngoài, dễ dính thuốc giả. Trong khi đó, đất nước mình là kho tàng vô giá về hệ thực vật” - Nghĩa giãi bày về lý do rong ruổi.
Nguyễn Đức Nghĩa sinh năm 1959 trong một gia đình có truyền thống nghề thuốc ở Bình Định. Thời nhỏ, như bao trai tráng đất Bình Định, Nghĩa cũng từng mơ danh nghiệp võ. Khi bảy tuổi, anh đã được lên truyền hình biểu diễn võ thuật. Nhưng giấc mơ với những trận đài chưa thành thì gia đình anh chuyển vào Phú Khánh (nay là Khánh Hòa và Phú Yên), rồi Đồng Nai định cư.
Đó là thời điểm Nghĩa bắt đầu học hỏi kỹ thêm về thuốc, châm cứu, bắt mạch... từ cha, chú mình để rồi năm 1984 đủ trình độ thi phân khoa - phân hạng lương y do Sở Y tế tỉnh Phú Khánh tổ chức. Có giấy chứng nhận lương y, Nghĩa về Long Khánh phụ trách châm cứu, bốc thuốc chữa bệnh và bắt đầu đi tìm cây thuốc.
Ba năm sau (1986), Trung tâm Đào tạo nghiên cứu y học cổ truyền TP.HCM mở lớp đào tạo học viên. Tại đây, dịp may lớn nhất trong đời Nghĩa là được gặp GS-TS Đỗ Tất Lợi, nhà khoa học vĩ đại của ngành Đông y Việt Nam, gắn chặt thêm đời anh với định số làm thuốc cứu người. “Tôi nghĩ có lẽ thầy chọn mình vì tôi biết trân trọng cây thuốc Việt Nam”. Những ước vọng của ngày xưa cũ như sống lại trong Nghĩa đến từng chi tiết.
Theo yêu cầu của lớp học, mỗi học viên phải có một đề tài nghiên cứu khoa học. Anh chọn đề tài mang dáng dấp hoàn cảnh khó khăn của thời bao cấp. Đó là ứng dụng cây sầu đâu (xoan melia) trong xổ giun và bạo gan gõ cửa nhà thầy Lợi nhờ hướng dẫn. Không ngờ GS Đỗ Tất Lợi gật đầu, đáp gọn lỏn: “Được!”. Chỉ chờ có thế, ròng rã nhiều ngày Nghĩa đạp xe tìm sách đọc, mày mò nghiên cứu dưới sự giúp đỡ của thầy Lợi. Kết quả, đề tài được hội đồng giám khảo đánh giá cao. Nhưng mừng hơn là thầy Lợi đã nhận Nghĩa làm học trò và cho về làm phụ tá ở phòng mạch Tuệ Lãn của thầy.
Nghĩa nói ngoài những bài thuốc, thầy Lợi còn dạy anh một bài học nữa: Phải làm vì cái chung của thiên hạ. Và năm 2000, Nguyễn Đức Nghĩa ngỏ ý với thầy Lợi được tiếp tục hành trình tìm cây thuốc quý ngay trên tổ quốc Việt Nam.
10 năm: Tìm hơn 1.500 vị thuốc
Hơn 10 năm bôn ba khắp đất nước tìm cây thuốc, đến nay anh đã tìm được hơn 1.500 cây thuốc. Trong đó có những loài cây đang có nguy cơ tuyệt chủng như màn kinh tử, thiên môn, thảo nam sơn, lưỡng diện châm, hà thủ ô trắng...
Nghĩa khoe, nguồn tin của anh báo ở tỉnh Dăk Nông có người mới tìm thấy bạch phục linh và Sapa có giảo cổ lam - loại dược liệu vô cùng quý hiếm. “Chuyến đi Sapa này tôi đã mang cổ giảo lam về. Ngoài ra, trên đỉnh Fansipan có nhiều loài cây rất lạ, tôi tìm nhiều tài liệu, hỏi một số giáo sư vẫn chưa thấy tên” - Nghĩa hồ hởi.
Những chuyến đi dài của Nguyễn Đức Nghĩa không chỉ là niềm vui mà có cả những gian khổ và cả nguy hiểm tính mạng. Có lần anh lặn lội ở núi rừng Cam Ranh (Khánh Hòa), một khoảnh khắc sẩy chân, Nghĩa bị té ngất xỉu, may nhờ có mấy thanh niên đi rừng cứu kịp.
Lần khác có người báo dây bướm bạc chữa dứt bệnh ung thư tử cung ở cầu Hương Canh, Vĩnh Phúc. Ròng rã nhiều ngày trời chạy xe nhưng khi tới nơi thì không có dây bướm bạc nào ở đó nữa. Nhưng nỗ lực tìm kiếm đã không hoài công khi năm 2006, anh phát hiện dây bướm bạc này ở đèo Ngang (Quảng Bình) và điện Hòn Chén (Thừa Thiên-Huế).
Đi xa nhiều ngày nhưng hành trang của Nguyễn Đức Nghĩa rất đơn giản: xẻng nhỏ, võng ngủ, máy ảnh để chừa chỗ trên xe để chở thuốc. Ăn ngủ thì chỉ cần lát bánh tét, một chiếc võng qua đêm. “Chỉ mong là có cây thuốc đem về, còn ngủ rừng thì 10 năm nay quen rồi!” - Nghĩa cười hiền.
Khát vọng nâng tầm thuốc Việt
Nghĩa trầm ngâm: “Khí hậu, thổ nhưỡng Việt Nam là điều kiện tuyệt vời cho nhiều loại thuốc quý hiếm, không hề thua kém quốc gia nào. Nhưng biến động của môi trường, sự thiếu ý thức của người dân khiến chúng ngày càng cạn kiệt”. Bởi thế sau mỗi chuyến đi anh đều cố gắng mang cho được giống về trồng.
Năm 1998, anh mua luôn một sào ở phường Long Bình (quận 9, TP.HCM) để trồng thuốc. Giờ khu vườn đã có hơn 200 loại thuốc quý hiếm từ mọi miền đất nước. Điều đặc biệt là có những loại cây dù sống ở những vùng thổ nhưỡng xa lạ vẫn sống tốt. Đến vườn thuốc nhà anh, không ai không ngỡ ngàng trước vẻ xanh mát, dậy hương thơm của bảy loài đinh lăng, bách hợp, ba kích, hoa mua trắng, đòn kẻ trộm... Và nó đã trở thành điểm tham quan, giao lưu, tìm hiểu thực tế của nhiều giảng viên, sinh viên các trường y dược khắp cả nước.
Trước nhu cầu về thuốc Nam ngày càng lớn, lương y Nghĩa tiếp tục thể hiện sự năng động của mình bằng cách khoán cho người dân ở năm tỉnh có thuốc quý trồng thành từng trang trại lớn rồi bao tiêu sản phẩm. Gặp người dân nào trên đường hái thuốc, anh đều nhắn nhủ: Phải bảo vệ, trồng thuốc vì sức khỏe và để phát triển kinh tế.
“Tôi mong một ngày cây thuốc Việt Nam sẽ được trồng đại trà. Điều này vừa giúp phục hồi những loại thuốc nằm trong sách đỏ vừa giúp chữa bệnh cho dân mình với giá rẻ. Chừng nào còn sức tôi còn đi tìm cây thuốc vì cứu người là sứ mệnh lớn nhất trong đời người thầy thuốc” - lương y Nguyễn Đức Nghĩa bộc bạch.
http://www.phapluattp.vn/news/can-canh/ ... _id=267666
. Tui bấm dùm cho rồi đấy 
.gif)
