BỐ CỤC TẠO HÌNH

bởi **vinh hy** » 23-05-2009, 22:03

BỐ CỤC
VÕ THANH TÙNG

Bố cục là sự sắp xếp các yếu tố như các mảng màu sắc, các hình dáng, hình khối hoặc sắp xếp các chi tiết trong khung của một bức ảnh để tạo thành một tác phẩm ảnh.

Bố cục là một nghệ thuật không chỉ trong nhiếp ảnh mà trong nhiều loại hình nghệ thuật khác nhau, gần với nhiếp ảnh nhất là hội họa, tuy nhiên ở mỗi loại hình đều có những đặc điểm riêng.

Bố cục trong nhiếp ảnh là tạo sự liên hệ về không gian và thời gian, liên hệ giữa các sự kiện hoặc trong những tình huống, nhằm biểu lộ ý tuởng và tính cách của tác giả.

Bố cục sẽ liên kết các yếu tố của hình thức nhằm thể hiện được những suy nghĩ của tác giả được trình bày trong một tác phẩm.

Trong nhiếp ảnh bố cục cũng có thể là sự sắp xếp các đường nét, ánh sáng, mảng màu sắc khác nhau nhưng tuân theo một số điều kiện nhất định, mỗi trường phái nghệ thuật đều có một lối bố cục rất riêng: trường phái cổ điển thiên về trí tuệ thường đi tìm cái vĩnh hằng, thích chọn bố cục tĩnh theo hình thẳng đứng hay hình tháp, ở trường phái hội họa Châu âu thời Phục hưng thì bố cục luôn có điểm nhìn nhất định trong khi ở hội họa cổ Trung Quốc thì ngược lại, bố cục thay đổi theo mắt nhìn của người xem.

Bố cục trong nhiếp ảnh là bố cục thị giác (visual composition) bố cục thị giác có thể tạm định nghĩa là nghệ thuật sắp xếp các đường nét, hình thể, màu sắc, các mảng đậm lợt, tạo cho hình ảnh có sức thu hút người xem, hoặc tạo ấn tượng, suy tư xúc động hay chỉ tạo cảm giác nhẹ nhàng...!

Trong sáng tác ảnh nghệ thuật bố cục thường đóng vai trò quyết định

Ví dụ khi chụp một bức ảnh phong cảnh, đứng trước thiên nhiên với đồi núi chập chùng ẩn hiện dưới sương mù mờ tỏ, không phải bạn cứ đưa máy ảnh lên là sẽ chụp được ngay một bức ảnh đẹp, mà trước đó bạn cần phán đoán, suy nghĩ, ý định tìm những gì ở chủ đề mình sắp chụp? Sắp xếp bố cục ra sao? Sử dụng nguồn ánh sáng như thế nào cho hiệu quả nhất: ánh sáng thuận tạo hình ảnh nhiều chi tiết, ánh sáng chếch hay ánh sáng ngược tạo cho ảnh có nhiều hình khối… bạn nên đặt khẩu độ, tốc độ như thế nào để có khoảng nét sâu? Trong thể loại ảnh phong cảnh, với ảnh toàn cảnh mắt bạn không thể nhìn thấy được ngay một lúc mọi thứ, vì tầm mắt nhìn của mình sẽ phải thay đổi, bạn thấy điểm ở gần trước và điểm ở xa thì sau, đặc biệt chiếc máy ảnh được thiết kế hết sức khách quan, cùng một lúc chiếc máy ảnh sẽ ghi nhận được đầy đủ các chi tiết trên cùng một mặt phẳng, có thể có cả những gì bạn thích và không thích. Tuy nhiên để chụp được một bức ảnh đẹp là điều không dễ dàng, bởi vì chiếc máy ảnh chỉ ghi nhận khách quan mà trong khi người chụp lại có những cảm xúc riêng, rất khó mà giải thích tại sao cùng một cảnh mà người này thấy đẹp trong khi người kia lại không thấy đẹp vì mỗi người thích một vẻ, sự việc này có thể giải thích do cảm quan thị giác mỗi người khác nhau.

Để có thể phân tích bố cục trong một tác phẩm nhiếp ảnh cụ thể hơn thông thường người người ta dựa trên những đường nét của một bức ảnh, người ta chia bức ảnh ra làm ba phần bằng nhau, đặt chủ đề vào một trong bốn giao điểm được gọi chung là điểm mạnh (A,B,C,D). Tác động tâm lý này có thể đúng trong các tác phẩm nhiếp ảnh có nhiều đường nét. Trong khi các ảnh có nhiều mảng đậm lợt, nhiều màu sắc này thì cách phân tích này không rõ lắm.

Trong một bức ảnh có quá nhiều chi tiết và không có không gian (chổ thở) hoặc chủ đề bức ảnh đặt quá sát bìa ảnh hoặc đặt ngay giữa trung tâm ảnh ảnh rất khó thành công. Vì vậy khi bố cục một bức ảnh bạn cần xác định rõ đâu là chủ đề chính, đâu là chủ đề phụ, khi bạn muốn nhấn mạnh chủ đề chính thì những đường nét phụ cần được trình bày sao cho không nổi bật hơn chủ đề chính.

Khi ứng dụng luật phối cảnh bạn nên tôn trọng tỉ lệ gần xa, tác dụng lên ảnh của mỗi loại ống kính đều khác nhau ví dụ như kính góc rộng, kính trung bình hoặc kính tầm xa, khi bạn cần xóa mờ hậu cảnh thì phải mở lớn khẩu độ, muốn lấy nét sâu thì đóng nhỏ khẩu độ, các kính lọc phụ cũng tạo nên hiệu ứng khác như kính phân cực tạo ảnh tương phản gắt, trong ảnh phong cảnh sẽ nổi nhiều chi tiết hơn…Tóm lại bạn nên lưu ý các điểm chính về bố cục như sau:

• Bạn không nên đặt đường chân trời ở giữa cắt nền ảnh ra làm hai.
• Đường chân trời nên dặt ngang, không được xiên.
• Đường chân trời có thể ở vị trí 1/3 hoặc 2/3 ảnh là tốt nhất.

Trong nhiếp ảnh ngoài bố cục còn có phá bố cục(*), tức là ứng dụng cách sắp xếp mới lạ, vượt qua các quy tắc cổ điển, có những bức ảnh phá bố cục rất thành công. Tuy nhiên việc ứng dụng bố cục hoặc phá bố cục đều phải phát sinh từ yêu cầu thẩm mỹ nhằm xây dựng một tác phẩm ảnh đẹp và giá trị.

Khi chụp ảnh, điều đầu tiên là bạn nên tôn trọng tính chân thật của chủ đề, kế tiếp bạn sẽ vận dụng những kinh nghiệm như cài đặt thời chụp cho tốc độ và khẩu độ bao nhiêu? xác định khoảng rõ nét nào cần thiết, cùng với các yếu tố khác nữa như vị trí của chủ đề, hướng ánh sáng ra sao?… điều quan trọng nhất là bạn dự kiến sẽ bố cục bức ảnh như thế nào trước khi bấm máy.

Phân tích và tìm hiểu cách bố cục ảnh các tác phẩm của những nhà nhiếp ảnh đi trước sẽ giúp bạn rèn luyện được góc nhìn của mình về bố cục, chúc bạn thành công và chụp được những bức ảnh đẹp.

http://www.vapa.org.vn/vie/modules.php? ... opic&t=226

(*) Phá bố cục: Trong bố tạo hình kiến trúc còn gọi là phá vỡ đối xứng. Trong bố cục tạo hình cây bonsai thường thấy ở thế "bão". Thỉnh thoảng trong cuộc sống hàng ngày chúng ta vẫn thường gặp từ "phá cách".
Một câu rất nổi tiếng mà vinh hy luôn tâm niệm: " Đối xứng là cái đẹp, nhưng phá vỡ đối xứng mới biểu hiện được cái đẹp "

bởi **thanhnha** » 23-05-2009, 22:35

bác vinhhy post bài mà hông thấy ví dụ đâu thì làm sao mường tượng hè?

bởi **vinh hy** » 23-05-2009, 22:57

Mình không phải là dân nhiếp ảnh nên copy những tài liệu hay cho anh em cũng như cho chính bản thân mình học hỏi. Thanh nhã đã nói vậy thì cũng ráng tìm ví dụ cho sinh động.

: DIEM MANH 1 (250 x 375).jpg (6.44 KiB) Đã xem 4402 lần

: DIEM MANH 2 (400 x 267).jpg.jpg (7 KiB) Đã xem 4442 lần

Quan sát hình trên ta thấy:
Hai dòng kẻ dọc và ngang chia hình thành 3 phần bằng nhau và gặp nhau tại 4 điểm.
Trong nhiếp ảnh ta gọi 4 đường đó là 4 đường mạnh và 4 điểm đó là 4 điểm mạnh. Hai đường nằm ngang còn gọi là hai đường chân trời.
Trong khi chụp hình người chụp phải cố gắng đưa chủ đề cần chụp vào gần hoặc trùng các đường mạnh, điểm mạnh trên.
Đây là bố cục căn bản nhất, bất cứ người chụp ảnh nào cũng cần phải ghi nhớ trong đầu để mỗi khi nhìn, ngắm chụp đều lôi ra để áp dụng.
Và dĩ nhiên là trong cả hội họa, điện ảnh, kiến trúc thì đây cũng là bố cục cơ bản nhất.

http://forum.cuasotinhoc.vn/lofiversion ... 85541.html